Agent van Baghijn?

(juni 2017. Coralie Coloratuur)

Coralie Coloratuur: Hoe wij zo goed op de hoogte zijn, zelfs van wat er in de Huichelarijse kranten staat? Omdat ik ooit kortstondig verloofd ben geweest met een lezer ervan. Die stuurt me soms nog knipsels. [dromerig] Zo’n aanhankelijke jongen.

Lucas Mariën: Ben je zeker dat het geen agent van Melissa Baghijn is? En één krantenlezer maar! En die is verantwoordelijk voor wat wij weten nopens dat land, het object van onze Verloochening?

Coralie Coloratuur: Nou ja, het was wel meer dan één verloofde. Maar telkens heel kort.

Lucas Mariën: Maar om terug te komen… Goebbels had dat dus niet uitgevonden, dat inbedden van kunstenaars. Dat heeft hier altijd bestaan. Het was een onderdeel van de grootste verachterlijkingsoperatie uit de geschiedenis, na de val van Antwerpen – grootste, tenminste tot vóór de Verenigde Staten van Amerika meenden dat ze zich met cultuur moesten beginnen bemoeien. Maar na de val in 1585 moest het meest geëmancipeerde, in wetenschappelijk en cultureel opzicht actiefste en verlichtste deel van de wereld opnieuw achterlijk worden gemaakt, worden teruggedraaid naar de duisterste middeleeuwen.

Coralie Coloratuur: Dat was tegen de rederijkerskamers gericht?

Lucas Mariën: Onder andere. Die waren natuurlijk een vehikel van de verlichting.

Coralie Coloratuur: Er waren overeenkomsten met de huidige situatie, met het internet.

Lucas Mariën: In de zin dat iedereen meedeed, ja. In kleine stadjes als Diest of Tienen had je bloeiende rederijkerskamers. Overal hielden de mensen zich bezig met toneelspelen, gedichten schrijven, decors schilderen, toneelkledij maken. We hebben moeten wachten tot het internet om nog eens zoiets te beleven, dat echt iedereen bezig was met schrijven en publiceren. Maar van die rederijkerskamers is de revolutionaire beweging van de Reformatie uitgegaan, de opstand die de wereld sterker veranderde dan alle andere revoltes tussen de oudheid en de Franse revolutie bij elkaar. De digitale literatuur kan aanknopen bij verworvenheden van de – veelal belasterde en met opzet gekleineerde – rederijkers.

Coralie Coloratuur: Er waren ook vrouwen bij betrokken. Het was de eerste keer dat die konden deelnemen aan de cultuur.

Lucas Mariën: Er werden ook wedstrijden in dichtkunst en toneelspel voor kinderen georganiseerd, met name in Antwerpen. Die dan natuurlijk verboden moesten worden. Wij kunnen ons dat nu niet meer voorstellen, maar theater was vroeger ontzettend populair. De vrouw van Goethe nog, die ging twee of drie keer per week naar de schouwburg. Schiller beschouwt theater uitdrukkelijk als instrument om de wereld te verbeteren – of beter: om ‘de mensheid op te voeden’. De jezuïeten hebben vanzelfsprekend geprobeerd dat naar zich toe te trekken, dat heeft zelfs aanleiding gegeven tot een heel nieuw genre, het jezuïetendrama – de eerste vorm van literatuur-simulatie. Schrijvers van de tweede garnituur lieten en laten zich graag inbedden om daaraan mee te werken. Corrumperen, dat is de kunst. Dat is in wezen wat de CIA nu ook nog doet om de cultuur in Europa af te schaffen en te vervangen door boerenbedrog als popmuziek, Hollywoodfilms en Humoboekjes.

Coralie Coloratuur: De geschiedenis van de rederijkerskamers is er een van monddood maken. Ook fysisch dood maken trouwens. Het is een geschiedenis van vervolgen, corrumperen, om-functioneren en stroomlijnen tot er niets meer overbleef dan wat zielige carnavalsverenigingen.

Lucas Mariën: Het resultaat was die völkische ‘kunst’ die de nazi’s zo prachtig konden gebruiken. Die is onder de naam postmodernisme nog eens opgeleefd. Dat is niets anders dan een vorm van extreem verloederde romantiek. Er is al gesproken van post-literatuur en post-kunst. Misschien zou dat het einde van alle kunst hebben betekend als daar niet ons drempelverhogend initiatief was tussengekomen.

Coralie Coloratuur: Dank zij het internet kan nu iedereen deelnemen aan cultuur.

Lucas Mariën: Daar waren ze vóór.

Coralie Coloratuur: Dat zijn ze altijd nog.

Lucas Mariën: Tot het zover kwam. Uitgerekend vandaag lees ik dat Zweden veertienduizend twitter-accounts geblokkeerd heeft, vanwege hate-speech. En een dag of tien voor de verkiezingen in Groot-Brittannië, dook er een song op waarin Theresa May een leugenaarster genoemd wordt. Hoewel de radiostations het ding boycotten maakte het een fabelachtige carrière. In het internet. Maar die verkiezingscampagnes kosten miljoenen. Het is niet de bedoeling dat een paar knapen met een gitaar dat om zeep komen helpen. Ik ben ervan overtuigd dat de machthebbers zich een vrij internet niet kunnen permitteren. Luid roepend dat de vrijheid van meningsuiting een heilig goed is zullen ze restricties invoeren, tarieven die het internet voor de gewone man onbetaalbaar zullen maken, barrières voor zogenaamde hate speech, tegen pornografie en zogenaamde terroristische organisaties. Het einde van het neutrale internet wordt volop voorbereid.

Coralie Coloratuur: Aan hun duivenhokken zul je de literatuurliefhebbers herkennen, heb je mij eens gezegd.

Lucas Mariën: Dat is niet helemaal waar, Co, dat was een partiële vergissing. Ik wou daarmee zeggen dat de tijd zal komen dat schrijvers en lezers communiceren via de duivenpost, en dat de lezers duivenhokken hebben om de literatuur in ontvangst te nemen. Maar zoiets zal de overheid op den duur natuurlijk niet ontgaan. Het duivenhok zal verboden worden en de literatuur zal nieuwe wegen moeten zoeken – dus ook na dat duivenhok komt er nog iets, het is niet het einde.

Coralie Coloratuur: Maar de rederijkersliteratuur vroeger, die is uitgeroeid, verbrand, vermoord…

Lucas Mariën: Iets wat ik nooit begrepen heb: een mensheidsgenie als Bruegel, iemand als Lassus, de ontwikkeling van het landschap in de schilderkunst – om nog maar te zwijgen van een heel leger grote figuren als Lucas van Valckenborch, Quinten Massijs – en dat daar in de literatuur alleen maar dat moeizame maakwerk tegenover zou hebben gestaan, dat kun je toch eigenlijk niet aannemen. Er bestonden indertijd ook ‘papgilden’ genaamde clandestiene rederijkerskamers die geen erkenning door de overheid hadden. Die zich dus onttrokken aan controle van overheidswege. Die liepen natuurlijk gevaar in de stad. Dan gingen ze maar optreden in de dorpen in de omgeving, waar minder toezicht was. Hoboken wordt als voorbeeld genoemd. Er bestaat ook een tekening van Bruegel, Kermis in Hoboken. In de linker bovenhoek wordt toneel gespeeld op een paar planken op tonnen. Maar zelfs de officiële, wél gecontroleerde, kamers hadden gewoonlijk een besloten ofte secrete kring. Ze hadden speciale toneelstukken voor binnenskamers, tafelspelen genaamd, die dus niet voor de openbaarheid bestemd waren.

Coralie Coloratuur: Daar is niets van overgeleverd.

Lucas Mariën: Zeer weinig. Maar pas die verboden literatuur is natuurlijk interessant, de inofficiële productie. En het werk van de vermoorde rederijkers als Ongena, Schuddematte, Poelgier… van de meesten weten we haast niets. Van de gecontroleerde kamers interesseert ons op z’n hoogst wat die secreet, in het geheim, nog uitspookten. Pas daar begint de literatuur. Wat ingebed is, is iets anders, is geen literatuur natuurlijk. Ik noem het schrifttum.

Coralie Coloratuur: Hoernalituur.

Lucas Mariën: De hoernalituur is een onderdeel van het schrifttum. Merkwaardig is wel die restauratie van de volksch-völkische beweging omstreeks 1990, onder de vlag van het postmodernisme. Domlinks was geweldig blij. De zogenaamde ‘universiteit’ van Brussel had geloof ik zelfs een speciale professor om propaganda te maken voor het postmodernisme. Dat was een humolezer zonder complexen die niet langer vreesde dat hij misschien iets gemist had. Het verwaarloosbaar geringe wat hij niét gemist had was hij trouwens grotendeels alweer vergeten. In popmuziek was hij ook specialist. Halt, oppassen!

Coralie Coloratuur: Wat is er aan de hand?

Lucas Mariën: Ik heb alweer iets opmerkelijks gezegd dat ik misschien beter verzwegen had, Coralie. Tot nu toe hebben de ietwat helderder denkende mensen, de verlichten, de lieden met een zekere beschaving zullen we maar zeggen, de ongelovigen… er altijd het zwijgen toe gedaan in verband met dat marxistisch-maçonniek-vrijzinnig complex. We zaten opgescheept met dat allesverpletterende feodaal blok en dus heerste er een soort van onaantastbaarheid aan de andere kant, de vrijzinnigen werden gespaard. Dat had voor gevolg dat de poesjenellen, de kloefkappers bij uitstek, de ezelachtigste eigenlijke kloefers nooit ter verantwoording werden geroepen. Dát zijn de eigenlijke apen van het apenland. Wie heeft de ‘Belgische’ putsch van 1830 georganiseerd. Wie is daar nog trots op ook? En als er daar per ongeluk eens een minder achterlijke tussen zat, zoals bijvoorbeeld Julius Vuylsteke, een groot man – maar wat heeft hij kunnen bewerkstelligen? Niets, driemaal niets. In de verbittering hebben ze hem gedreven, de vertwijfeling in… Na de vergadering drinken ze ‘erewijn’. Uit angst dat hun brein anders te fel verlicht zal worden.

Coralie Coloratuur: De inleiding tot je boek – het is trouwens bijna zover…

Lucas Mariën: Zouden we die inleiding maar niet schrappen, Coralie?

Coralie Coloratuur: Schrappen?

Lucas Mariën: Een zo volledige analyse van de onmogelijkheid van literatuur in Huichelarije. Heb jij geen angst voor nóg meer vijanden?

Coralie Coloratuur: Viel Feind, viel Ehr’.

Lucas Mariën: Ja maar…

Coralie Coloratuur: Je maakt alleen duidelijk dat de corruptie waarvoor Tartufistan in de hele wereld bekend is ook in de literatuur bestaat.

Lucas Mariën: Toch durf ik niet…

Coralie Coloratuur: Te laat. Maar om dit gesprek nu af te ronden…

Lucas Mariën: De digitale revolutie meemaken zonder er zich aan over te leveren. Niet dezelfde fout maken als de ingebedden van nu al hebben gedaan. Zo lang mogelijk weerstand bieden maar nu al de tijd voorbereiden waarin duivenhokken verboden zullen zijn. Vorige week blies de Amerikaanse ambassadrice, Haley, weer hoog van toren voor de UNO-raad voor de mensenrechten. Geen land dat de mensenrechten schendt, zei ze, zou lid van die raad mogen zijn. Terwijl ze zelf maar aan folteren in geheime gevangenissen in de hele wereld. Het rapport van de CIA zelf over folteringen in Abu Graib… Zelfs mét de zwartgemaakte passages erin.

Coralie Coloratuur: Binnen de kortste keren doen ze alweer alsof de VS niet alleen een beschaafd en normaal land zou zijn – en geen folterstaat, en dat ze andere, met veel minder schanddaden belaste landen lesjes mogen geven. Wie de waarheid zo negeert, onderdrukt, geweld aan doet kan geen vrij internet blijven dulden.

Lucas Mariën: Weer die emotionele reactie, Coralie! Maar de systeem-media gaan opvallend decent om met die Amerikaanse misdaden.

Coralie Coloratuur: Wie luistert er nog naar de systeem-media. Maar het internet dwingt hen inderdaad om steeds harder te liegen. De andere versie staat er namelijk ook op. ‘Wij kunnen de machthebbers en hun trawanten niet dwingen de waarheid te accepteren, schreef Gudrun Ensslin, maar we kunnen ze dwingen steeds schaamtelozer te liegen.’

Lucas Mariën: De Gudrun Ensslin van de Rote Armee Fraktion? Van wie je een foto hebt opgehangen in de villa aan het Lago Maggiore? En je hebt niet kunnen wachten om die uitspraak op de website te zetten! Wat voor indruk moet jouw extremistisch optreden maken op de betere kringen die afscheid hebben genomen van de ingebedde pers en literatuur en die alleen nog onze website lezen, Coralie? Hoe moet ik de fatsoenlijke mensen overtuigen dat je tenminste nog een beetje rechts bent?

Coralie Coloratuur: Als ze maar niet denken dat ik dom- links ben.

Lucas Mariën: Hoe verontrust je mij? Hoe kan ik immers bewerkstelligen dat jij wat rechtser wordt, salonfähiger? Toegegeven, je hebt recht op een politiek standpunt, maar laat dat toch geen invloed hebben op onze fraaie en zo gematigde website! Als ik jou was, dan zou ik de taal en het elan van je filosofische gedachten vrij van extremisme houden en niet als een hasardeuse onze zo evenwichtige algemene lijn op het spel zetten. Je zou veel meer moeten vragen naar het wezen van de literatuur, naar de ware subversie van de kunst. Het gaat er niet om, hier of daar een bluts in de carosserie te slaan, maar om de motor op te blazen. Diep is de wereld – het dronken lied, je weet wel. En dieper als de dag gedacht.

Coralie Coloratuur: [terzijde] Hij raaskalt! Heer, laat het verstand regenen, en geestelijk evenwicht!

Lucas Mariën: Ben je nu aan het bidden, Co? Zo’n klare atheïste als jij?

Coralie Coloratuur: Alleen als ik wanhopig ben, en ten einde raad.

Lucas Mariën: En de literatuur moet zich nu al voorbereiden op de tijd erna. Ik heb er altijd over gepiekerd hoe een geheime literatuur kon werken.

Coralie Coloratuur: Nietzsche heeft rondgelopen met plannen voor een geheime filosofie. Hij ontkent ergens dat hij de wens koestert om nu al gelezen te worden.

Lucas Mariën: Dat staat in de Götzendämmerung. Wellicht is dat geheim het meest subversieve moment dat in het huidige tijdsgewricht voorstelbaar is.

Coralie Coloratuur: Tegen de Angelsaksische pogingen om de cultuur met civilisatie te onderdrukken, bedoel je. De introductie van het cijfer…

Lucas Mariën: Het subversieve moment – het niet meedoen… bovendien kan de schrijver beginnen diversifiëren onder de lezers. Niet om mensen uit te sluiten, maar wel uit overwegingen van veiligheid – herinner je maar het secrete van de rederijkers. Misschien komen er verschillende graden van geheimhouding, van toegankelijkheid van literatuur.

Coralie Coloratuur: Dat doe ik op de website al. Dat zijn geen echte beperkingen. Iedereen kan zich registreren. Maar het gaat soms om… Als uitgeefster moet ik ook nog boeken verkopen. En bovendien… soms zijn er dingen… meer kan ik daar niet over zeggen. Daarom wil ik ook nog eens een oproep doen tot alle echte literatuurliefhebbers om zich te registreren.

Lucas Mariën: Het wordt een gecompliceerde relatie met de lezer in de toekomst. Als die zelfs geen duivenhok meer mag hebben! Maar ik vind dit gesprek onklaar, bijna een gebed, een duister mompelen. Het wordt tijd dat we het beëindigen, Coralie.

Coralie Coloratuur: Je hebt gelijk.